آنها نباید پیر شوند ـ پیتر جکسن
همه‌ی آنها که در دهه‌های اخیر بابت تحولات فنی‌تکنیکی سینما، دستاوردهای خارق‌العاده‌ی اسپشال‌افکت و تبعات دیجیتال‌شدن فرایند فیلم‌سازی نق زده‌اند و فاتحه‌ی همه چیز را خوانده‌اند، حالا می‌توانند ببینند این تحولات، گاهی می‌تواند موجب چه جادوگری‌ها شود: پیتر جکسن به حجمی از فیلم‌های خبری دیده‌نشده از جنگ جهانی اول برخورده، با کمک همکارانش، فیلم‌ها را مرمت و بازیابی کرده، برای پشت هم چیدن این فیلم‌ها سراغ آرشیو مصاحبه‌های صوتی قدیمی با سربازهای جنگ اول رفته؛ روایت‌های متنوع از گذراندن آموزش نظامی گرفته تا اعزام به خط مقدم و حضور در نبردهای تن به تن با آلمانی‌ها و… این مصاحبه‌ها را منظم کرده و سر و سامان داده و آن‌وقت، فیلم‌ها را با این مصاحبه‌ها تطبیق داده. نتیجه، فیلم مستندی شده به نام آنها نباید پیر شوند که در یک کلام، شگفت‌انگیز است.
یک سفر باورنکردنی است به تاریخ با شیوه‌ای تکان‌دهنده: در ۲۰ دقیقه‌ی ابتدایی فیلم، همان تصاویر کادر مربع سیاه‌وسفید صامت را می‌بینید که چون طبق قاعده‌ی آن سال‌ها ۱۸ فریم فیلم‌برداری و چاپ شده‌اند، حرکت‌ها تند و غیرعادی‌اند. در مقدمه‌ی فیلم شما همان فاصله‌ی معمول با «فیلم خبری» را دارید. نگاه از دور به تاریخ. اما ناگهان در یک لحظه که شبیه گام نهادن داخل پرده‌ی سینماست، وارد همین تصاویر می‌شویم، قاب عوض می‌شود، ریتم حرکت‌ها عادی می‌شود، و با استفاده از رنگ و ساند‌افکت، تصاویر شبیه همان چیزی می‌شود که شاید امروز از هر حادثه‌ای ضبط شود با این تفاوت که صورت‌ها، رفتارها، اشیا و نگاه خیره‌ی سربازها به دوربین، یادآوری می‌کنند داریم تصاویری مربوط به سال‌های ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۸ را تماشا می‌کنیم.
اما شعبده‌ی فیلم منحصر به این قدرت‌نمایی فنی نیست: از شبی که فیلم را دیده‌ام دارم به این فکر می‌کنم آیا در تمام طول تاریخ سینما و تلویزیون، تصویری دقیق‌تر و هولناک‌تر از این، از «جنگ» دیده‌ام؟ این فیلمی است «واقعی»تر از هر چه تا به‌حال دیده‌اید درباره‌ی این‌که جنگ چیست. با همه‌ی جزئیاتش. از چیزی که اسمش را «میهن‌پرستی» و شور حماسی برای دفاع از وطن گذاشته‌ایم تا نقشه‌ها و استراتژی‌های جنگی، دلاوری وسط میدان، مرگ و پاره پاره شدن بدن‌ها و پیش‌روی روی جسد رفقا، و بازگشت به خانه در مقام یک سرباز جان‌برکف و گشتن دنبال شغل برای زندگی در شهر پس از جنگ.
فیلم پیتر جکسن درباره‌ی این است که جنگ، جنگ است و یک سر و شکل و یک عاقبت بیشتر ندارد، ملت‌ها هستند که توصیف‌های گوناگون برایش می‌تراشند.
امتیاز از ۵ ستاره: ★★★★