جشنواره‌ی ریفکین ـ وودی آلن
جدیدترین فیلم وودی آلن به نام جشنواره‌ی ریفکین، تکرار همه‌ی آن چیزهایی است که چند دهه است در فیلم‌هایش دیده‌ایم: شوخی/ هجو/ پارودی/ آیرونی/ ستایشِ سینما، هنر، روشنفکری، مرگ، تاریخ سینما، فیلم‌های کلاسیک، جشنواره‌های اروپایی و آمریکایی، کشش میان زن و مرد، سنوسال و رفتار آدم‌هایی که عاشق شده‌اند یا قرار است بشوند و خیلی چیزهای دیگر.
به‌جای آن روشنفکر نیویورکی کوتاه‌قد عینکی وراج فیلم‌های قبلی که خودش نقشش را بازی می‌کرد، والاس شاون را می‌بینیم که دارد همان کاراکتر را اجرا می‌کند، با همان ویژگی‌ها، واکنش‌ها و رفتارها.
شهر انتخاب‌شده برای روایت وقایع هم سن‌سباستین زیباست در اسپانیا که مثل آن چند فیلمی که در لندن، رم، بارسلونا، پاریس و… ساخته شد، احتمالاً نتیجه‌ی سفارش و همکاری شهرداری و مقامات محلی است که برگزارگنندگان جشنواره‌ی سن‌سباستین هم هستند. اما کاراکتر این فیلم یعنی آقای ریفکین از سر ناچاری در جشنواره‌ی سن‌سباستین شرکت کرده تا همسرش را همراهی کند، وگرنه خودش در طول روزهای حضور در این جشنواره، جشنواره‌ی دیگری در ذهنش بازآفرینی می‌کند که یک جور پرسه در فیلم‌های کلاسیک تاریخ سینماست از دیدگاه موقعیت‌های کنونی خودش. به همین دلیل، جشنواره‌ی عینی هجو می‌شود تا جشنواره‌ی ذهنی ستایش شود که البته وقتی ملافه روی سر کشیدن ژان پل بلموندو و جین سیبرگ در از نفس افتاده را دست می‌اندازد دیگر زیاد نمی‌شود مطمئن بود در آن جشنواره‌ی ذهنی هم داریم لحن واحدی را دنبال می‌کنیم.
ترکیب ریفکین با همسرش همان‌قدر ناجور است که ترکیب همسر ریفکین با فیلیپ (جوان فیلمساز ژیگولوی جشنواره‌پسند)، ترکیب ریفکین با خانم دکتری که عاشقش می‌شود هم همان‌قدر ناجور که ترکیب خانم دکتر با همسر نقاشش. بنابراین طبق رسم همیشگی، با مجموعه‌ای از زوج‌های ناجور طرفیم.
آیا این یکی از بهترین فیلم‌های کارنامه‌ی آلن است؟ نه. اما وقتی با یک سینماگر استثنایی طرفیم، روش ورودمان به بحث باید این باشد؟ بهتر نیست بپرسیم این روزها چند نفر دیگر ممکن است فیلمی با مشخصات جشنواره‌ی ریفکین بسازند؟ آلن در بهترین شرایطش نیست، اما مگر فیلم‌هایی که هیچکاک، فورد، فلینی یا کوروساوا در این سنوسال ساخته‌اند بهتر از این بوده؟
آیا «تکرار» همه‌ی دست‌مایه‌های آشنا در فیلم تازه‌ای از وودی آلن قرار است باعث شود حس کنیم کشف مهمی کرده‌ایم که متوجه این تکرارها شده‌ایم؟ بهتر نیست به این فکر کنیم این تکرارها «اصیل»ترند یا موضع‌گیری‌های مد روز و تاریخ مصرف‌دار دیگر فیلم‌های این سال‌ها درباره‌ی مسائل مهم جامعه‌ی معاصر؟
تماشای جشنواره‌ی ریفکین برای من که یکی از مفرح‌ترین و سرخوشانه‌ترین تجربه‌های فیلم دیدن امسال بود و راستش ترجیح می‌دهم ۹۰ درصد فیلم‌های سال ۲۰۲۰ ساخته نمی‌شد، به‌جایش همین یکی ساخته می‌شد.
امتیاز از ۵ ستاره: ★★★