شبیه یک جور مجلس ترحیم

مستندی در رثای جان کازال

مستند ۴۰ دقیقه‌ای می‌دونستم کار تو بود فیلمی است دریغ آلود و دیدنی درباره‌ی یک مورد بسیار خاص در تاریخ بازیگری سینما:‌ جان کازال. بازیگر مستعدی که فقط ۵ فیلم بلند بازی کرد و سرطان جانش را در ۴۲ سالگی گرفت. کازال از جهتی می‌تواند بدشانس‌ترین بازیگر تاریخ محسوب شود که درست در سال‌هایی که آماده‌ی درخشیدن در سطوح بالاتر بود از دنیا رفت و از تشخیص بیماری‌اش تا مرگ هم زمان زیادی نگذشت، اما از طرف دیگر پنج فیلمی که او بازی کرده شاهکارهای بی‌مانندی محسوب می‌شود: پدرخوانده (۱۹۷۲)، مکالمه (۱۹۷۴)، پدرخوانده ـ قسمت دوم (۱۹۷۴)، بعدازظهر نحس (۱۹۷۵) و شکارچی گوزن (۱۹۷۸). در اوایل فیلم‌برداری شکارچی گوزن بوده که مشخص می‌شود کازال بیمار است و استودیو ابتدا تصمیم می‌گیرد او را از پروژه کنار بگذارد اما مریل استریپ که رابطه‌اش با کازال جدی شده بوده و قرار بوده ازدواج کنند به استودیو فشار می‌آورد که با تغییر برنامه‌ی فیلم‌‌برداری ابتدا سکانس‌های بازی کازال را فیلم‌برداری کنند.

فیلم مستند می‌دونستم کار تو بود ثبت خاطرات چهره‌هایی است که با کازال کار کرده‌اند: آل پاچینو، مریل استریپ، فرانسیس فورد کاپولا،‌ سیدنی لومت، رابرت دنیرو، جین هکمن و… در کنار اینها بازیگرانی از نسل جدید مثل استیو بوشمی، سم راکول و فیلیپ سیمور هافمن (که حالا خودش هم نیست) درباره‌ی کازال حرف می‌زنند و تسلط‌شان بر ریزه‌کاری‌های بازی‌ او و نقش‌هایش را به رخ می‌کشند.

فیلمی است تلخ و حسرت‌برانگیز، شبیه یک جور مجلس ترحیم برای بازیگری به‌یادماندنی که البته هم‌زمان، کیف می‌کنید از تماشای این همه آدم حسابی که جلوی دوربین نشسته‌اند و درباره‌‌ی همکار و رفیق‌شان حرف می‌زنند. نام فیلم هم از دیالوگ معروف مایکل کورلئونه خطاب به فردو گرفته شده در سکانسی از پدرخوانده‌ ـ قسمت دوم. آن‌جا که در جشن سال نو در هاوانا او را می‌بوسد و در حالی‌که سرش را محکم در دست‌هایش گرفته می‌گوید: می‌دونستم کار تو بود.  

امتیاز از ۵ ستاره: ★★★