حسین معززی‌نیا

دو فیلمی را که جردن پیل ساخته، دیده‌اید یا نه. اگر دیده‌اید، شاید مثل من حیرت‌زده‌اید از این پدیده. توی این دو فیلم، همه چیز پیدا می‌کنید! به معنای دقیق کلمه، همه چیز. از منظر ژانر، این دو فیلم در وهله‌ی اول فیلم وحشت محسوب می‌شوند. اما تقریباً به همان اندازه، فیلم‌های علمی‌خیالی هم به حساب می‌آیند.

آلیتا: فرشته‌ی جنگ قصه‌ی سایبورگی است که بدنش از بین رفته و فقط ذهنش باقی مانده، آن ذهن هم توانایی ندارد به‌خاطر بیاورد که بوده، چه کرده و چرا به این حال و روز افتاده. یک دکتر متخصص احیای روبات‌هاست که او را رو‌به‌راه می‌کند تا بتواند دوباره سرپا شود.

اولین فیلم آندری زویاگینتسف را دیدیم به نام بازگشت. به بهانه‌ی این فیلم که حال‌و‌هوایی رازآمیز و روایتی «مبهم» دارد، و عامدانه، اطلاعات اساسی را حذف می‌کند، درباره‌ی قواعد طراحی این جنس فیلم و شکل تأثیرگذاری چنین رویکردی در روایت حرف می‌زدیم. به نکته‌ای اشاره شد که به‌گمانم در مباحث درک فیلم، مهم و اساسی است.

شگفتی اول به راش‌هایی مربوط است که از یک تور موسیقی در سال ۱۹۷۵ به دست آمده و همان‌ها بهانه‌ی این شده که اسکورسیزی برای دومین بار، یک فیلم مستند درباره‌ی باب دیلن بسازد. این راش‌ها، تصویر غریبی از حال و هوای نیمه‌ی دهه‌ی ۱۹۷۰ می‌سازند. تصویر آدم‌های شوریده و یاغی آن سال‌ها بعد از گذشت چهار دهه، تکان‌دهنده است.

دیشب هزارپا را دیدم. از سر کنجکاوی، برای این‌که بفهمم فیلمی که لقب پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای کشورم را به دست آورده چه سر و شکلی دارد. توقع زیادی نداشتم؛ منتظر بودم فیلمی باشد که شروع شود، چند موقعیت بامزه بسازد، چند بار بخندم، تمام شود و برود پی کارش. همین.

سینما هنر است. نقد با فیلم به‌عنوان یک اثر هنری سر و کار دارد. نقد عبارت است از تبدیل کردن موضوع یک اثر هنری [فیلم] به موضوع یک اثر هنری دیگر [ادبیات]. نقد، از ادبیات به‌عنوان یک فرم هنری استفاده می‌کند برای صحبت درباره‌ی اثر هنری دیگری که اسمش فیلم است.

بیوه‌ها (استیو مک‌کویین) با این موقعیت شروع می‌شود که چند گنگستر در آخرین عملیات‌شان به دام پلیس می‌‌افتند و کشته می‌شوند، اما تبعات سرقتی که انجام داده‌اند گریبان‌گیر خانواده‌شان می‌شود و حالا همسران‌شان چاره‌ای ندارند جز این‌که یک عملیات سرقت را به نتیجه برسانند؛ زنان بیوه‌ای که تجربه‌ای در این قضایا ندارند، حالا ناچارند وارد دنیای خشن و ترسناک تبهکاران شوند.

پیتر جکسن به حجمی از فیلم‌های خبری دیده‌نشده از جنگ جهانی اول برخورده، فیلم‌ها را مرمت و بازیابی کرده، برای پشت هم چیدن این فیلم‌ها سراغ آرشیو مصاحبه‌های صوتی قدیمی با سربازهای جنگ اول رفته… مصاحبه‌ها را منظم کرده و سر و سامان داده و آن‌وقت، فیلم‌ها را با این مصاحبه‌ها تطبیق داده. نتیجه، فیلم مستندی شده به نام آنها نباید پیر شوند.