جشنواره‌ی تورنتو در سال ۱۹۷۶ با عنوان «جشنواره‌ی جشنواره‌ها» افتتاح شد، با این ایده که منتخبی از فیلم‌های جشنواره‌های دنیا را کنار هم بچیند و نمایش دهد. چون در مقطعی از سال برگزار می‌شود که تمام جشنواره‌های معتبر اروپایی به پایان رسیده‌اند و فصل جوایز آخر سال در آمریکای شمالی قرار است آغاز شود.

چهل‌و‌چهارمین دوره‌ی جشنواره‌ی تورنتو (تیف) از پنجشنبه آغاز شده و الان سومین روزش در حال برگزاری است. طبق معمول، استقبال تماشاگران چشم‌گیر است و صف‌های شلوغ و چندلایه جلوی سالن‌ها تشکیل می‌شود. درباره‌ی فیلم‌هایی که در این چند روز دیده‌ام و فیلم‌های روزهای آینده همین‌جا برای‌تان خواهم نوشت. فعلاً جدول ستاره‌ها و تعدادی عکس ببینید برای آشنایی با فضای جشنواره:

انتقام‌جویان: پایان بازی که چند ماه قبل به پرفروش‌ترین فیلم سال ۲۰۱۹ و پرفروش‌ترین فیلم ابرقهرمانی دهه‌های اخیر تبدیل شده بود، چند هفته پیش، مقام پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینما را هم کسب کرد تا به جای آواتار بر صدر بنشیند. اظهارنظرها و واکنش‌ها به این اتفاق و خود فیلم، به‌شکل معناداری به دو دسته‌ی کاملاً متفاوت تقسیم می‌شود.

تالکین یک فیلم زندگی‌نامه‌ای است درباره‌ی عالی‌جناب جان رونالد روئل تالکین، نویسنده‌ی کتاب‌های‌ ارباب حلقه‌ها، هابیت، سیلماریلیون و… . مخاطب این فیلم کاملاً مشخص است: عاشقان تالکینِ. اگر این نام برای‌تان تداعی‌کننده‌ی چیز مشخصی نیست، می‌توانید هرگز این فیلم را تماشا نکنید و با خیال راحت مشغول کارهای مهم‌تری شوید که برای آدم‌بزرگ‌ها طراحی شده.

هر خانه‌ای یک زیرزمین دارد. زیرزمینی که پناهگاه بیچارگانی است که حالا مجبورند آن پناهگاه را به آوردگاه تبدیل کنند و به جان هم بیفتند تا درنهایت یکی‌شان بتواند به زندگی در آن بالا ادامه دهد. جنبه‌ی درخشان فیلم در این است که نه فقط به لحاظ داستانی بلکه در کار با میزانسن هم استفاده‌ی فوق‌العاده‌ای از موقعیت بالا/ پایین می‌کند.

به نظر می‌رسد اصرار میرکریمی برای فاصله گرفتن از ساختاری که خوب بلد است، باعث شده خودش متوجه ناهمگون بودن لحن فیلم‌های این سال‌هایش نشود و ایده‌هایی را که می‌تواند به نتایج درستی برسد، هدر دهد. این وسط، حضور کاراکتری مثل دختربچه‌ی این فیلم هم از نتایج همین ناهمگونی در لحن است.

نوشتن درباره‌ی روزی روزگاری در هالیوود، فیلم تازه‌ی کوئنتین تارانتینو، بدون اشاره به رویکرد اصلی فیلم‌ساز در طراحی ساختار روایی فیلم، و تصمیم مبنایی‌اش برای بازی با انتظارات تماشاگر، کار بسیار دشوار و تقریباً غیرممکنی است. بنابراین یادداشت مفصل بماند برای زمانی که فیلم دیده شد.

بعد از مدت‌ها فیلمی از تولیدات جریان اصلی تماشا کردم که نتوانستم رهایش کنم و بسیار مشتاق و کنجکاو باقی ماندم تا ببینم قرار است به کجا برسد و با دست‌مایه‌اش چه کند. اگر دنبال فیلمی می‌گردید که غافلگیرتان کند، این یک انتخاب مناسب است: از آن فیلم‌هایی است که اجازه نمی‌دهد با خیال آسوده تماشایش کنید.

قوش از آن فیلم‌هاست که اگر مستقل از کارنامه‌ی کن لوچ تماشا شود، شاید صرفاً یک فیلم نامتعارف در دسته‌بندی فیلم‌های نوجوانانه‌ای تصور شود که موقعیت خاص دوران نوجوانی و تنها ماندن میان آدم‌بزرگ‌های زبان‌نفهم را توصیف می‌کند. از آن نوع فیلم‌ها که می‌تواند با خانه‌ی دوست کجاست و فیلم‌های مدل کانون پرورش فکری خودمان در یک رده قرار بگیرد.

در رفت‌و‌آمد چندباره میان افسانه‌های تاریخی و داستان‌های دوران معاصر، ژانگ یی‌مو یکی دیگر از آن فیلم‌های خیال‌انگیزِ خوش‌ترکیب و به دقت طراحی‌شده‌اش را ساخته به نام سایه. یک قصه‌ی پیچیده و پر از غافلگیری بر مبنای این ایده که حاکمان بلندمرتبه‌ برای خودشان یک بدل، یک «سایه» تربیت می‌کرده‌اند تا در موقعیت‌های بحرانی، او را جایگزین خودشان کنند.