حسین معززی‌نیا

چاقوهای از غلاف بیرون‌آمده فیلم جدید رایان جانسون است که وسط اشتغال مداوم به تولید قسمت‌های مختلف جنگ‌های ستاره‌ای آن را نوشته و کارگردانی کرده. رایان جانسون زمانی برایم اهمیت خاص پیدا کرد که دنبال نام کارگردان بهترین اپیزود کل سریال برکینگ بد می‌گشتم (اپیزود چهاردهم از فصل پنجم) و به اسم او رسیدم.

روز سوم جشنواره در جریان است که خبر می‌رسد اختتامیه‌ی جشنواره‌ی ونیز برگزار شده. فهرست جوایز و جمع‌بندی نظر منتقدان جشنواره‌ی ونیز، همیشه برای حاضران در جشنواره‌ی تورنتو اهمیت دارد، چون ونیز آخرین جشنواره‌ی معتبر اروپایی سال است و اختتامیه‌اش با افتتاحیه‌ی تیف هم‌زمان می‌شود و معمولاً فیلم‌های مشترک زیادی دارند.

تیف اساساً حال‌و‌هوای متفاوتی دارد نسبت به جشنواره‌های اروپایی. دقیق‌ترش این است که بگوییم حال‌و‌هوایش آمریکایی است، البته نه لزوماً نیویورکی و نخبه‌گرا، بلکه ترکیبی از سلیقه‌های متنوع جامعه‌ی فرهنگی آمریکا و کانادا. انتخاب‌های تیف شامل طیف عجیبی می‌شود، از آثار به‌شدت نامتعارف تا فیلم‌هایی کم‌و‌بیش تجاری و عامه‌پسند.

جشنواره‌ی تورنتو (تیف) فردا به پایان خواهد رسید.
بعضی از هیئت‌‌های داوری که در بخش‌هایی مثل Discovery و Platform برگزیده‌هایی را انتخاب می‌کنند، آراء خودشان را اعلام کرده‌اند.
اما جایزه‌ی اصلی که درواقع مهم‌ترین منتخب جشنواره محسوب می‌شود همان «انتخاب تماشاگران» است که نتیجه‌ی شمارش رأی‌ها فردا اعلام خواهد شد.

جشنواره‌ی تورنتو در سال ۱۹۷۶ با عنوان «جشنواره‌ی جشنواره‌ها» افتتاح شد، با این ایده که منتخبی از فیلم‌های جشنواره‌های دنیا را کنار هم بچیند و نمایش دهد. چون در مقطعی از سال برگزار می‌شود که تمام جشنواره‌های معتبر اروپایی به پایان رسیده‌اند و فصل جوایز آخر سال در آمریکای شمالی قرار است آغاز شود.

چهل‌و‌چهارمین دوره‌ی جشنواره‌ی تورنتو (تیف) از پنجشنبه آغاز شده و الان سومین روزش در حال برگزاری است. طبق معمول، استقبال تماشاگران چشم‌گیر است و صف‌های شلوغ و چندلایه جلوی سالن‌ها تشکیل می‌شود. درباره‌ی فیلم‌هایی که در این چند روز دیده‌ام و فیلم‌های روزهای آینده همین‌جا برای‌تان خواهم نوشت. فعلاً جدول ستاره‌ها و تعدادی عکس ببینید برای آشنایی با فضای جشنواره:

انتقام‌جویان: پایان بازی که چند ماه قبل به پرفروش‌ترین فیلم سال ۲۰۱۹ و پرفروش‌ترین فیلم ابرقهرمانی دهه‌های اخیر تبدیل شده بود، چند هفته پیش، مقام پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینما را هم کسب کرد تا به جای آواتار بر صدر بنشیند. اظهارنظرها و واکنش‌ها به این اتفاق و خود فیلم، به‌شکل معناداری به دو دسته‌ی کاملاً متفاوت تقسیم می‌شود.

تالکین یک فیلم زندگی‌نامه‌ای است درباره‌ی عالی‌جناب جان رونالد روئل تالکین، نویسنده‌ی کتاب‌های‌ ارباب حلقه‌ها، هابیت، سیلماریلیون و… . مخاطب این فیلم کاملاً مشخص است: عاشقان تالکینِ. اگر این نام برای‌تان تداعی‌کننده‌ی چیز مشخصی نیست، می‌توانید هرگز این فیلم را تماشا نکنید و با خیال راحت مشغول کارهای مهم‌تری شوید که برای آدم‌بزرگ‌ها طراحی شده.

هر خانه‌ای یک زیرزمین دارد. زیرزمینی که پناهگاه بیچارگانی است که حالا مجبورند آن پناهگاه را به آوردگاه تبدیل کنند و به جان هم بیفتند تا درنهایت یکی‌شان بتواند به زندگی در آن بالا ادامه دهد. جنبه‌ی درخشان فیلم در این است که نه فقط به لحاظ داستانی بلکه در کار با میزانسن هم استفاده‌ی فوق‌العاده‌ای از موقعیت بالا/ پایین می‌کند.

به نظر می‌رسد اصرار میرکریمی برای فاصله گرفتن از ساختاری که خوب بلد است، باعث شده خودش متوجه ناهمگون بودن لحن فیلم‌های این سال‌هایش نشود و ایده‌هایی را که می‌تواند به نتایج درستی برسد، هدر دهد. این وسط، حضور کاراکتری مثل دختربچه‌ی این فیلم هم از نتایج همین ناهمگونی در لحن است.