مبانی نقد فرمالیستی
نظریه‌ی فیلم ـ ۲
مروری بر اصول رویکرد نئوفرمالیستی
این اولین دوره‌ی شرح قواعد و مبانی نقد نئوفرمالیستی است.
دوره‌ای برای پاسخ دادن به این سؤال‌های مبنایی:
چند نوع روش نقد فیلم داریم؟
شیوه‌های رایج تفسیر (نقد مارکسیستی، روان‌‌‌کاوانه، رئالیستی، فمینیستی و...) روش‌های متنوعی برای توصیف دنیای یك فیلم محسوب می‌شوند.
چرا نئوفرمالیسم؟
نئوفرمالیسم رویکردی زیبایی‌شناسانه است؛ تکیه بر قواعد و مبانی مشترک در شکل‌گیری آثار هنری.
آیا سینما یک وسیله‌ی ارتباطی است؟
رویکرد نئوفرمالیستی علاقه دارد بر سینما به‌مثابه‌ی «هنر» تمرکز کند. اثر هنری بر مبنای میزان وضوح در رساندن معنا سنجیده نمی‌شود.
فیلم‌ها با برانگیختن حس ما درک می‌شوند؟
توقع ما از اثر هنری، صرفاً برانگیختن احساسات نیست. تماشاگر در سطوح مختلفِ شعور و احساسش، درگیر اثر می‌شود.
فیلم‌ها را چطور رمزگشایی کنیم؟
نئوفرمالیسم نمی‌خواهد فیلم را توضیح دهد، بلکه می‌خواهد تماشاگر را با مجموعه مهارت‌هایی بیشتر به سراغ آن فیلمِ دشوار، و فیلم‌های دیگری نظیر آن بازگرداند.
نقد فرمالیستی چه عقیده‌ای درباره‌ی محتوا دارد؟
محتوا فقط یکی از اجزای تشکیل‌دهنده‌ی اثر هنری است.
برای واضح‌تر شدن مباحث بالا، هر جلسه ابتدا فیلمی دیده می‌شود که ارتباط دارد با مبحث اصلی.
فهرست فیلم‌ها از این قرار است:
سرفصل‌هایی که بعد از تماشای هر فیلم، پی‌گیری می‌شود:
ظاهر فیلم، اهمیت دارد
آیا كار تحلیل فیلم را با دقت به «ظاهر»، یعنی همان چیزی كه خودمان دیده‌ایم و شنیده‌ایم شروع می‌كنیم؟
درک فیلم کلاسیک
فیلم‌های کلاسیک را چطور باید دید تا مانعی برای لذت بردن از آنها پیش نیاید؟
پیدا کردن الگوهای قرینه
باید به «تکرار» در ساختمان هر فیلم توجه کرد: الگوهایی که با تکرار قرینه‌سازی می‌کنند.
تعاریف مبنایی
فرم چیست؟ محتوا چیست؟ تم چیست؟ تکنیک چیست؟ سبک چیست؟
شیوه‌ی بیان سینمایی
به شیوه‌ی بیان در تئاتر، موسيقی یا نقاشی دقت کنیم و شيوه‌ی بیان منحصر به سينما را از آنها تفکیک کنیم.
پیش‌فرض‌های تماشاگر
چطور بر پیش‌فرض‌های‌مان هنگام تماشای فیلم‌ها غلبه کنیم تا وارد دنیای هر فیلم شویم؟
مدت زمان هر جلسه: ۳ ساعت
ابتدا مباحث تئوریک ارائه می‌شود، بعد از ۱۰ دقیقه استراحت، در بخش دوم جلسه، فیلمی که دیده شده، نقد می‌شود تا هم بحث‌های مستمر دوره به نتیجه برسد، هم روش‌های نقد فیلم، در عمل آموزش داده شود. در انتها هم پرسش و پاسخ خواهیم داشت.
شیوه‌ی ثبت نام
این دوره پس از برگزاری در ترم زمستان ۲۰۲۴ ممکن است در سال‌های آینده تکرار شود. هنوز تاریخی برای برگزاری مجدد در نظر گرفته نشده است.